Heeft de titel u aandacht getrokken? Ik hoop het wel. Want middels deze blog wil ik graag de aandacht vragen voor een groeiend, en in mijn ogen, ernstig probleem dat iedereen ziet, maar schijnbaar niet ernstig genoeg vindt om iets aan te doen. Namelijk de algemene verzwakking van de mens door keuzes in het dagelijkse leven. En met verzwakking van de mens bedoel ik niet onze gezondheid, maar letterlijk onze fysieke kracht. De hoeveelheid energie die we beschikbaar hebben om dingen mee te doen. Dingen die gedaan moeten worden, maar ook dingen die gewoon leuk zijn om te doen.
Onderzoek van Nivel
Uit een onderzoek van Nivel (https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Moeheid-determinanten-beloop-en-zorg-2005.pdf) in 2005 gebaseerd op informatie verkregen van ca. 5% van de huisartsen in Nederland blijkt dat ca. 36% van de bevolking aangeeft zich in de afgelopen 14 dagen wel eens moe gevoeld te hebben. Dit onderzoek is gebaseerd op een diepgaande analyse van een enorme data base aan informatie vergaard door professionals in het medische vak. Dit is dus geen Facebook nieuws waarvan de oorzaak op z’n zachts gezegd twijfelachtig is. In de onderstaande tabel kunt u een korte samenvatting vinden van de uitkomsten van dit onderzoek.
Fysiek steeds zwakker
Het moge duidelijk zijn dat een groot percentage van de mensen wonende in Nederland in de afgelopen 14 dagen zich wel eens moe gevoeld heeft. En daarvoor kunnen natuurlijk ook hele begrijpelijke oorzaken zijn. De baby maakt je 3 keer per nacht wakker om gevoed te worden. Tijdens een hittegolf is slapen een stuk lastiger dan als het koeler is. Je bent ziek geweest. Er zijn allerlei oorzaken waarom iemand zich moe kan voelen. Maar feit is dat de gemiddelde Nederlander geregeld kamt met vermoeidheid. En ik denk dat ik een oorzaak daarvan wel kan aanwijzen. Naar mijn mening wordt de “gemiddelde” Nederlander fysiek steeds zwakker. En deze bewering zal ik toelichting aan de hand van een aantal voorbeelden.
Activiteiten zittend en zittend werk
Ga eens bij jezelf na hoeveel uur per dag je eigenlijk zit. Als senior manager van een R&D afdeling, kan ik je verzekeren dat ik heel wat uurtjes per dag in een meeting doorbreng. Dit doe ik (helaas) meestal zittend. Ook eten doen we zittend. Om nog maar niet te spreken over televisie kijken. Kortom, ik heb er dagen bij dat ik met enige gemak 8-10 uur op mijn achterwerk zit. En dat terwijl ik vrijwel geen TV kijk en probeer veel te sporten. Maar ook onder kinderen, liegen de cijfers er niet om. Een onderzoek van TNO (https://www.tno.nl/media/4377/bewegen-in-nederland-2000-2013.pdf) laat zien dat kinderen tussen de 4-17 jaar gemiddeld ca. 8.1 uur per dag liggend of zittend doorbrengen! Als je slapen eraf trekt, zijn ze slechts 5.7 uur van de gehele dag in beweging. En als je dan bedenkt dat inactiviteit zoals zitten en liggen ernstige negatieve gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, zijn deze getallen redelijk schrikbarend (http://goedgezond.info/2015/06/03/14-negatieve-effecten-die-een-zittend-bestaan-op-je-lichaam-heeft/ )..
Kanker en diabetici
Maar ik wil het hier niet hebben over de risico’s van kanker en diabetisch, maar simpelweg over spiermassaverlies. Zelfs door redelijk kortdurende inactiviteit (zeg 5 dagen ziek zijn) kan je spiermassa aanzienlijk afnemen. Wist je dat twee weken inactiviteit kan leiden tot 30% krachtsverlies van je spieren? Deze getallen werden wetenschappelijk vastgelegd in een Amerikaans onderzoek waarbij bij jongeren (gem. 23 jaar) en ouderen (gem. 68 jaar) 1 been voor twee weken geïmmobiliseerd werd. In deze periode verloren de jongere gemiddeld 485 gram spieren en de ouderen 250 gram. Het onderzoek laat ook zien dat zelfs 6 weken lang trainen onvoldoende was om de originele kracht van de spier te herstellen tenzij daar krachtsport aan toegevoegd werd. De conclusie is dan ook dat je door inactiviteit kracht snel kwijt raakt, en maar heel moeizaam weer opbouwt.
Het mogelijk duidelijk zijn dat veel zitten of liggen in welke vorm dan ook, leidt tot verslapping van onze lichamen. En op een dag met 8-9 uur zitten, vrees ik dat ook een half uurtje sporten het tij niet zal kunnen keren.
Elektrificatie
Naast het feit dat we heel wat uren per dag op een stoel doorbrengen, is onze moderne levensstijl ook niet bepaald bevorderend voor ons lichaam. Zodra je er eenmaal op gaat letten, is het bijna schrikbarend te zien wat we allemaal doen om inactief te kunnen blijven. De ritjes in de auto naar de lokale supermarkt omdat “de boodschappentassen zo zwaar zijn”, of “omdat het regent”, zijn voor de hand liggend. Maar onze gemakzucht gaat veel verder. Wie van jullie heeft niet een elektrische grasmaaier? Lekker gemakkelijk nietwaar? Of een elektrische heggenschaar? Een elektrisch broodmes? Of zelfs een robot stofzuiger? Als je erop gaat letten, lijkt het wel alsof al het menselijke handelen met elektrische hulpmiddelen geassisteerd moet worden.
Naast de elektrische zaag, boor, heggenschaar, zijn er tegenwoordig tientallen gadgets te krijgen die ervoor zorgen dat je met een app de lichten in je huis aan en uit kunt doen. Super gemakkelijk, als het donker wordt, hoef je niet meer op te staan om het licht aan te doen. Ook kun je vanuit je lekker warme auto een berichtje naar je huis sturen dat de CV ketel maar alvast alles lekker warm moet stoken. Oh en als die auto zo vies is dat de buren gaan klagen, dan rijden we hem naar de lokale wasstraat en wordt hij mechanisch gewassen. Immers gemak dient de mens. Maar wat voor consequenties heeft al dat gemak voor ons?
1 op de 3 volwassenen te dik
Ook hier liegen de getallen er niet om. Op dit moment is 1 op de 3 volwassene op deze aardbol te dik. Zelfs in ontwikkelingslanden is overgewicht een explosief stijgend fenomeen. Ten minste als je de “Overseas Development Institute” mag geloven (Bron: odi.org). Of de getallen nu wel of niet helemaal accuraat zijn, als slechts een deel van de ca. 1.5 miljard mensen op deze aardbol te dik is, is dat nog steeds schrikbarend vergeleken met de jaren 50. Maar kijkende naar het Verenigd Koninkrijk, waar ik twee maanden eerder was, de VS waar ik vorige week een dienstreis had en Nederland zelf, denk ik dat 1 op 3 helemaal niet zo’n slechte schatting is.
En laten we ons vooral niet voor de gek houden waar mensen te dik van worden. Iedere natuurkundige of scheikundige kent de Behoudswetten van energie en massa. Voor massa (je lichaamsgewicht) geldt:
In – uit = ophoping
Anders: In (voedsel) – uit (verbranding, zweten, ontlasting, overgeven) = ophoping (positief bij toename en negatief bij afname van je gewicht).
Dus afvallen doe je door, 1. “In” te verlagen (minder te eten), 2. “Uit” te verhogen (Meer ontlasting is lastig dus blijft verbranden door sporten over) of 3. Allebei tegelijk.
En wat doen wij? Wij kopen e-bikes voor onze 12 jarige schoolgaande kinderen. Want zo krijgen ze ten minste nog enige beweging i.p.v. met de bus de 10 km naar school te gaan of zelfs gebracht te worden. Het is echt waar, e-bikes worden momenteel niet alleen maar verkocht aan oudere mensen die daadwerkelijk baat hebben om mobiel te blijven, maar meer en meer aan jongeren die het gemak van de e-bike als oplossing zien voor een stukje onaangenaam tegen weer en wind te fietsen. Maar ook als de kleine van 4 lastig wordt, duwen we hem of haar een tablet in de handen, omdat ze dan rustig zijn. Kinderen van 13 spelen liever spelletjes op de computer dan dat ze naar buiten gaan om met vriendjes te spelen. Bijna onze gehele groeiende welvaart (met uitzondering van de sportschool) is inactiviteit bevorderend.
Kunnen en willen we het tij nog keren?
Kunnen we het tij van groeiend overgewicht, futloosheid en lichamelijke zwakte nog keren? Tuurlijk kunnen we dat! Miljoenen mensen op deze aardbol bevechten inactiviteit dagelijks in de sportschool. Een heel aantal ervan lukt dat ook behoorlijk aardig. Zij krijgen als beloning een prachtig gespierd lichaam, vaak gepaard met een verhoogde gezondheid en tomeloze hoeveelheden energie. Maar sporten kost tijd en geld. En dat heeft niet iedereen. Ik ben dan ook van mening dat sporten niet de enige oplossing hoeft te zijn. Ikzelf sport a.g.v. een redelijk intensieve baan en een groot gezin, slechts sporadisch. En toch mocht ik recentelijk ontdekken dat ik met slechts een jaar verwijderd van de 40 even fit ben als collega’s die meer dan 3 keer per week sporten. Sterken nog, als het op kracht aankomt ben ik vaak fitter. En waarom dan wel?
Elektrische heggenschaar
Nou, ik heb geen elektrische heggenschaar en snoei mijn snoeituin met de hand. Ik spit met enige regelmaat mijn 40 m2 voortuin van voor tot achter om omdat ik dat heerlijk vind. Als tiener fietste ik met gemak 20 km op een dag op en neer naar school om vervolgens nog eens 28 km heen en terug te fietsen naar mijn vriendin die een paar dorpen verderop woonde. Tussen 50 km per dag fietsen, een baan als vakkenvuller en 3 keer per week klimmen in de klim hal, was ik top fit. Ook nu nog draag ik iedere dag weer mijn aktentas met laptop, papieren, folders, adapters etc. van 15 kg door de gangen van mijn werk op en neer naar de vele vergaderingen omdat ik weiger een trolley op wieltjes daarvoor te nemen. Zwaar? Nee hoor. Mijn schouders en armen zijn het zo gewend dat ik het niet eens meer merk. Alleen maar handig als ik weer aan de klimwand hang. Ook heb ik op mijn werk een statafel en werk ca. 5 uur per dag staand. Goed voor de rug en het hart.
Zelfs de auto wassen
Daarnaast was ik mijn twee auto’s iedere week met veel plezier de hand. En als ik daarmee klaar ben, worden ze liefkozende in de was gezet. Dat grapje kost ca. 2 uur per auto, maar dat heb je als liefhebber graag over voor twee blinkende bolides. Ondanks de aanwezigheid van twee auto’s (een sportwagen en een familiewagen) loop ik desalniettemin de 2.5 km naar de lokale bouwmarkt en de 4 balken van 9x9x270 cm die ik daar kocht draag ik tezamen met mijn zoon, Daan, naar huis. Hij eentje en ik de andere drie. Hetzelfde geldt voor de supermarkt die op 1.1. km van mijn huis ligt. Ja volle tassen zijn zwaar. Zeker met eten voor 6 personen, maar daar word je juist sterker van. En als deze klusjes af zijn, dan ga ik met een enorm plezier na het eten nog even een uurtje met mijn vriendin en kindertjes een stevige wandeling maken door het Limburgse landschap. Of een uurtje voetballen en ravotten met de kids in de speeltuin om de hoek. Vinden ze geweldig.
Moraal van het verhaal
Het moraal van het verhaal moge duidelijk zijn lieve mensen. Het is niet mijn bedoeling om af te geven op de genoegens die onze moderne welvarende samenleving ons biedt. Ook ik geniet natuurlijk erg van mijn wasmachine en zou ik zeker geen 2 uur per dag aan de beek willen staan om vuile was tegen een steen schoon te moeten schrobben. Ook het verbouwen van mijn eten, laat ik liever aan de boer over. Maar overdrijven we niet een beetje? En ten kostte van wat? Zelf als onze gezondheid er niet onder leidt, dan in ieder geval wel onze levensenergie! Mijn opa stierf op 95 jarige leeftijd door een hartstilstand, slapend in zijn stoel nadat hij een hele akker geschoffeld had. Hij was zijn hele leven boer en heeft vanaf zijn 8ste nooit gesport, maar wel altijd lichamelijk werk verricht. Hij klaagde nooit over moeheid of gebrek aan energie.
Bijna 100 worden
Zelfs niet met 8 kinderen en zelfs niet op de dag dat hij stief. Zijn twee zussen werden allebei bijna 100. De ene was lerares en de andere non. Alle drie hebben geen TV gekend, nooit een sportschool gezien, maar wel hun leven lang gewerkt. “Er is nog nooit iemand gestorven aan werken”, zei mijn opa vroeger altijd. Mijn vader lijkt uit hetzelfde hout gesneden (Dat hoop ik van ganserharten). Hij is nu 70, en ondanks deze aanzienlijke leeftijd heeft hij de kuiten van een wielrenner en doet de omvang zijn biceps, niet onder die van een veel jongere man. Ook hij heeft zijn hele leven lang lichte tot middelzware lichamelijke arbeid verricht. Zelfs op zijn leeftijd, draait hij zijn handen niet om voor een 8-10 uur durende werkdag op de boerderij van zijn broer. Zelfs geen 6 dagen per week.
Dus lieve mensen, mijn advies is:
Gebruik je lichaam waar het voor gemaakt is. Beweeg! Je lichaam zal je er dankbaar voor zijn
Heb je die e-bike echt nodig, of is het toch gemakzucht die spreekt? Is een elektrische heggenschaar noodzakelijk of is spierkracht misschien ook voldoende? Moet je echt de auto nemen om naar het postkantoor te gaan, of kan je ook een mooie wandeling maken? Als je steevast kiest voor lichaamsbeweging zonder je lichaam te overbelasten, zullen de jongeren onder ons merken dat het steeds makkelijker gaat. Je krijgt meer energie, meer spiermassa en, als je goed oplet op wat je eet, wellicht ook een iets strakker figuur. Want al die spieren hebben energie nodig. Ook als je slaapt!
Recente reacties