Meer dan een miljoen mensen in Nederland leven onder de armoede grens. Om deze mensen te helpen aan de basis noodzakelijkheden zijn er voedselbanken. De Voedselbanken helpen zo ook om het overschot van voedsel te reduceren en verspilling te voorkomen. De Voedselbanken kunnen alle hulp gebruiken die ze kunnen krijgen. Voor €5 doneer je al een maaltijdbox. Dus lees vooral verder om te zien wat jij zou kunnen doen.
De Week van de Voedsebanken.
Om aandacht te vragen voor de Week van de Voedselbanken heb ik dit artikel geschreven. Ik heb een gezin gesproken dat van de Voedselbank gebruik maakt en me verdiept de reden waarom zij hier gebruik van maken.
Ik wil in ieder geval graag duidelijk maken dat er veel verschillende redenen zijn waarom iemand aangewezen is op hulp van de Voedselbank. De redenen zijn niet altijd even schrijnend, maar leuk zijn ze zeker nooit. Je haalt niet zomaar even ‘gratis’ boodschappen bij de voedselbank. Daar gaat vaak veel ellende aan vooraf. Daarnaast moet je er ook nog behoorlijk wat tijd en energie insteken om gebruik te kunnen maken van een voedselbank.
Vrijwilligers van de Voedselbank.
Wist u dat de voedselbanken alleen draaien op de hulp van vrijwilligers? Niemand krijgt betaald, zelf niet het bestuur. Dit zijn allemaal mensen die hard werken om de medemens te helpen. Ik wil ook graag even stilstaan bij het geweldige werk dat alle vrijwilligers doen bij de voedselbank. Ze investeren veel tijd en energie om te zorgen dat alle gezinnen een pakket kunnen krijgen. Deze mensen verdienen wat mij betreft een applaus (net als alle andere mensen die werken als vrijwilliger overigens, ik wil niemand boos maken 😉 ) Ik vind het wel jammer dat de veel voedselbanken wel enorm verschillen wat betreft het aanbod.
Vooroordelen.
Er blijkt toch nog altijd veel schaamte te zijn bij mensen die bij de voedselbank ‘lopen’. Terwijl dat niet zo zou moeten zijn. De situatie waarin je zit is niet iets waarom je gevraagd hebt.
Er word vaak gezegd dat ‘echte armoede’ niet bestaat in Nederland. Die mensen vinden het onzin is dat je als gezin van 5 personen maar €50 tot €70 per week te besteden hebt. ‘Je kunt toch gewoon gaan werken!’, wordt er dan gezegd. Of er word gedacht dat je dan op een of andere manier wel lui moet zijn of schuldig moet zijn aan het feit dat je geen baan hebt en dat je schulden hebt. Eigen schuld, dikke bult. Die vele vooroordelen en misverstanden zorgen er voor dat mensen die gebruik maken van de Voedselbank, hiervoor nauwelijks durven uit te komen.
Ervaringsverhaal.
Ik heb een gezin gevraagd naar hun verhaal. Waarom zijn ze bij de Voedselbank terecht gekomen, waarom hebben ze het pakket echt nodig en wat zit er eigenlijk allemaal in zo’n pakket. Hoe ziet zo’n bezoek om een voedselpakket op te halen er uit. De vader van het gezin wil graag zijn verhaal doen, maar wil graag anoniem blijven. Ik heb zijn verhaal samengevat en er een verslag van gemaakt.
Waarom naar de Voedselbank?
Het betreffende gezin bestaat uit vader, moeder en hun 3 zoons. Jaren geleden stonden de zaken er voor het gezin heel anders voor. Vader had een eigen bedrijf en moeder werkte 40 uur in de week. Er was een koopwoning en iedere maand kwam er ruimschoots voldoende geld binnen om lekker van te leven. Na verloop van tijd ging het slechter met de zaak. Een hoop klanten konden hun rekeningen niet meer betalen, waardoor inkoopnota’s ook langer bleven liggen. Van het één kwam het ander, uiteindelijk was er geen andere mogelijkheid meer dan faillissement aan te vragen. Door de intense spanningen komt het gezin van de ene rot situatie in de andere.
Moeder wordt zwaar depressief van alle stress, krijgt ook nog eens de diagnose MS en komt in de WAO. De ellende is compleet als er geen andere uitweg meer is dan het huis gedwongen te verkopen. Dit resulteert in een enorme restschuld en uiteindelijk een schuldhulp traject via de WSNP (Wet Schuldhulp Natuurlijke Personen).
Wat is de WSNP?
Je komt alleen in de WSNP als een schuldhulpverleningstraject via de gemeente niet is gelukt (Bijvoorbeeld omdat schuldeisers niet akkoord zijn gegaan met een afbetalings- of afkoopregeling). De WSNP wordt uitgesproken door een rechter, deze kan schuldeisers dwingen om mee te werken. De rechter wijst dan ook een bewindvoerder aan. Niet iedereen word toegelaten tot de WSNP, de rechter maakt een inschatting of het traject een tijdelijke kans van slagen heeft. Dit traject loopt 36 tot 60 maanden. Tijdens de regeling betaalt je meestal zelf de vaste lasten en normale rekeningen. De bewindvoerder berekent een bedrag waarvan je maandelijks moet rondkomen.
Dit heet het VTLB, het vrij te laten bedrag. Alle inkomsten en vermogen boven dit bedrag gaan naar de boedelrekening. Dit is een speciale rekening onder beheer van de bewindvoerder. Hiervan worden de schuldeisers betaald en een bijdrage voor de bewindvoerder. Als je deze periode hebt doorlopen en je aan de regels hebt gehouden ben je daarna schuldenvrij.
Overigens zit niet iedereen die gebruik maakt van de Voedselbank in een schuldhulpverleningstraject. Meestal zijn er wel schulden, maar soms is het een kwestie van een laag inkomen en hoge vaste lasten (veelal bij chronische ziekte of invaliditeit) waardoor er maar weinig geld overblijft.
Heeft dit gezin de Voedselbank nodig?
Daar kunnen we kort over zijn: Ja! Maar ik zal het verder uitleggen.
Omdat moeder inmiddels in een rolstoel zit en twee van de kinderen diverse problematiek (o.a. autisme en verstandelijke handicap) hebben kan vader niet fulltime gaan werken. De zorg van het huishouden, de kinderen en zijn vrouw komt volledig op hem terecht. Door de lage inkomsten krijgen ze maar weinig leefgeld. Het gezin krijgt €60 per week om van te leven. Van dit bedrag moeten het gezin dan ook echt alles doen. Niet alleen eten, maar ook toiletartikelen, wasmiddel, kleding, vervoer, school enz. Met €60 euro te besteden voor 5 personen is dat natuurlijk erg krap.
De Voedselbank is voor hen een geschenk uit de hemel. Anders zou er regelmatig letterlijk te weinig ‘brood op de plank’ zijn.
Hoe kom je in aanmerking voor de Voedselbank?
Allereerst is het goed om te vermelden dat je niet zomaar naar de Voedselbank kunt gaan om boodschappen op de halen. Je moet daarvoor wel ingeschreven staan. Om je in te kunnen schrijven zul je wel ‘openheid van zaken’ moeten geven. Ofwel, je moet bewijzen dat je voldoet aan de voorwaarden van de Voedselbank. Dat betekend dat je inzage moet geven in al je rekeningen, je bezittingen, je inkomen en je eventuele schulden. Er zijn harde criteria wat betreft het besteedbaar inkomen per gezin/per persoon. Voldoe je hier niet aan, dan kom je niet in aanmerking voor hulp. Het maximale bedrag voor het besteedbare inkomen per huishouden is €130 per maand.
Per persoon komt daar €85 bij. Zit je daarop of onder dan kun je dus hulp krijgen van de voedselbank. Het gezin waarmee ik in gesprek ben komt dus bij lange na niet aan deze bedragen. De inschrijving is zes maanden geldig. Voordat deze 6 maanden om zijn moet je wederom alle papieren inleveren om te laten zien dat je nog steeds recht hebt om ingeschreven te staan. Bij goedkeuring wordt de inschrijving weer 6 maanden verlengt. Zo moet je dus iedere 6 maanden weer alle bewijsstukken inleveren om je inschrijving te verlengen.
De Voedselbank in de praktijk.
De Voedselbank zorg ervoor dat dit gezin, iedere week een boodschappenpakket kan ophalen. Dit betekent dat vader iedere week, een avond, door weer en wind, om kwart over vijf/ half zes voor de (gesloten!) deur van de Voedselbank staat, met drie bigshoppers. De deuren gaan pas om kwart over zeven open. Maar kom je pas om die tijd aanzetten dan ben je als laatste aan de beurt en kan het voorkomen dat er veel producten niet meer zijn. Daarnaast moeten de kinderen ook naar bed gebracht worden, dus is het fijn als vader weer redelijk op tijd thuis is.
Zodra de deuren open gaan ga je, om de beurt, een halletje in en moet je je pasje laten zien. Er wordt namelijk bijgehouden wanneer je bent geweest. Ze controleren zo natuurlijk ook of je nog recht hebt op hulp. Om de week ben je namelijk verplicht om te komen. Deze week worden de uitgebreide voedselpakketten uitgedeeld. De andere weken mag je komen. Kom je twee keer niet op een ‘verplichte’ afhaaldag dan heb je geen recht meer op hulp en word je direct uitgeschreven. Na zes maanden wachten moet je dan opnieuw de aanmeldprocedure volgen om weer in aanmerking te komen voor hulp. Nadat het pasje is gecontroleerd is mag je verder lopen naar een grote loods. In de loods staan langs iedere muur tafels. Achter sommige staat een vriezer.
Voedselkratten.
Bij de verplichte ophaaldag staan er achter de eerste tafel enorme stapels met kratten. Afhankelijk van de grootte van je gezin krijg je 1 of 2 kratten. In de kratten zitten houdbare boodschappen. Het aanbod varieert. Soms zit er broodbeleg in en potten groenten, soms chips en koekjes, rijst en pasta. Allemaal bruikbare spullen. Zit er iets tussen dat je echt niet gaat gebruiken dan ben je niet verplicht dit toch mee te nemen overigens.
Vaak wordt gezegd dat de Voedselbanken alleen spullen geven die op op over de datum zijn, maar dat klopt niet altijd. Soms is dit natuurlijk wel zo, maar dit zijn dan wel altijd spullen die nog prima te gebruiken zijn. Je haalt zelf de boodschappen uit de kratten en stopt ze in de meegebrachte tassen. Aan de volgende tafel krijg je brood. Je kunt je voorkeur voor bruin/wit aangeven en het aantal dat je graag wilt. Als het er is dan krijg je het brood van je voorkeur.
Verschillende tafels.
Daarna ga je naar de tafel met eieren. Je krijgt 1 of 2 dozen afhankelijk van het aantal gezinsleden. Het doosje waarin je de eieren krijgt moet je weer terug brengen als deze leeg is. Deze worden dan weer gevuld door een vrijgevige boer uit de omgeving. Ernaast is de tafel met koffie. Dat is er niet altijd, maar wel regelmatig. Gebruik je koffiepads, dan moet je echt voor in de rij staan, want deze zijn snel op. Hier krijg je soms ook wat vlees of vleeswaren (allemaal ingevroren) en soms een fles bakboter of olie. Een eindje verderop krijg je groente en fruit. Dit aanbod wisselt sterk per seizoen. Het meeste fruit is ook al vrij rijp en kan niet lang meer liggen. Voor de groenten geldt hetzelfde.
Maar toch heel fijn dat het er is en zeker bruikbaar. Als je creatief ben in de keuken dan is er nog van alles van te maken. Op de tafel tegenover de fruit en groenten staat zuivel. Hiervoor geldt voor nagenoeg alles een tht (tenminste houdbaar tot) datum die al is overschreden. Nog prima te eten, maar kan niet lang meer staan. Als laatste ga je richting de uitgang. Daar krijg je vaak een zak of zakje aardappelen. Overigens moet je bij iedere tafel je kaartje laten zien, daarop staat voor hoeveel personen je recht hebt op spullen.
Feestdagen.
Met de feestdagen krijg je eigenlijk altijd wel wat extra’s. Soms een kerst- of paasstol of een pakje boter, soms een stuk kaas of pepernoten en een chocolade letter. Waspoeder/wasmiddel krijg je ook heel af en toe. Als er iemand jarig is krijg je een taart of lekkere koekjes of chocolaatjes. Is de jarige een kind in de basisschoolleeftijd dan krijg je ook een verjaardagpakket. Hierin zitten dan slingers, ballonnen, mix voor taart, slagroom en ranja. Ook zit er een zak chocolademini’s in zodat het kind kan trakteren op school. Wat leuke kleine cadeautjes (afgestemd op de leeftijd) maken de verrassing compleet.
Met Sinterklaas probeert de Voedselbank ook altijd te zorgen voor cadeautjes voor de kinderen. Zo heeft het gezin al eens per kind een lijstje mogen invullen met wensen voor een bepaald bedrag. Wat ze kregen was toen een verrassing. Het jaar daarna hebben ze per kind twee cadeautjes mogen uitzoeken uit veel soorten (2e hands) speelgoed dat de Voedselbank had verzamelt. Met Kerst word er ook altijd een diner georganiseerd. Zo kun je gezellig samen lekker eten, zonder stress over de extra kosten.
Gezin erg blij.
Dit gezin is enorm blij met alle hulp die ze hier krijgen. Ze vinden dat ze echt boffen met de hulp die ze nu hebben. Ze hebben hiervoor ook hulp gehad van een andere Voedselbank (andere regio).
Hier was het allemaal anders geregeld. Het aanbod eten was hier erg beperkt en vaak van slechte kwaliteit. Fruit en groenten kregen ze nagenoeg niet. Daar kregen ze wel veel brood, maar aangezien dit al eerder was ingevroren bleef hier (na gedwongen weer invriezen), maar weinig smakelijks van over. Hier was de uitgifte ook sowieso maar eens per twee weken. Ze mogen dus hun handen dichtknijpen met de hulp die ze nu krijgen.
Aanbod Voedselbanken.
Iedere Voedselbank heeft zijn eigen werkwijze, maar iedere voedselbank is afhankelijk van de hulp en de giften van derden. Dat kan hulp zijn in goederen, maar ook hulp in geld. Dat ons Nederland niet zonder de Voedselbanken kan lijkt mij wel duidelijk, ik hoop dat ik jullie als lezers hier ook van overtuigd heb. Het zou natuurlijk fijn als alle voedselbanken een zelfde soort aanbod zouden hebben en dat de grote verschillen hierin kunnen worden opgelost. Zodat deze gezinnen vaker een gezonde en gevarieerde maaltijd op tafel kunnen zetten.
Kledingbank.
Vaak heeft een Voedselbank ook (contacten met) een kledingbank. Daar mogen de mensen die een pasje hebben van de Voedselbank dan ieder seizoen een bepaald aantal nette kledingstukken uitzoeken. Zelfs beddengoed, ondergoed en sokken kunnen zie hier ophalen. Als er iets word gehaald dan wordt genoteerd wat voor kledingstuk dit is en voor wie. Zo krijgt iedereen de kans om iets uit te zoeken en zijn het niet steeds dezelfde mensen die iets ophalen. Door de Kledingbank heeft het gezin ook regelmatig een setje andere kleding en schoenen. Zo doen de kinderen ook niet onder voor hun leeftijdsgenoten en hebben ze nette en passende kleding. Het komt namelijk helaas ook voor dat kinderen uit armere gezinnen worden gepest om de kleding/schoenen die ze dragen. Gelukkig is dat bij dit gezin niet het geval.
Wat kun jij doen?
De meeste Voedselbanken zouden het fijn vinden om voedsel (niet over datum), verzorgingsartikelen, wasmiddel, speelgoed en wellicht andere artikelen te ontvangen. Dus heb je iets over, neem dan contact met ze op. Misschien heb je wel een groentetuin of een fruitboom en heb je groenten/fruit over. De Voedselbank is er blij mee. Zo help je ook nog eens mee om verspilling te voorkomen. Een financiële bijdrage kan natuurlijk ook. Groot of klein, alles is welkom. Ook is er de mogelijkheid om de Voedselbank op te nemen in je testament en ze zo een bedrag te schenken.
Vrijwilliger worden is natuurlijk ook een optie. Iedereen kan z’n steentje bijdragen, hoe klein of hoe groot dit ook is. Kijk eens op internet of neem telefonisch contact op met de Voedselbank in jou buurt. Ze kunnen je vast laten weten waar ze behoefte aan hebben en of ze hetgeen je over hebt kunnen gebruiken.
Heb je kleding, schoenen, beddengoed of zelfs gordijnen over. Denk dan ook eens aan de Kledingbank. Ze zijn ontzettend blij met (nog nette) kleding en schoeisel. Ook is er vaak behoefte aan babyartikelen zoals kleding, beddengoed en meubeltjes. Voor u misschien niet meer bruikbaar, maar een ander is er ontzettend blij mee. Een duurzame oplossing voor alle partijen.
Mooi geschreven. En voor een goed doel!