Heb je geen zin om geld uit te geven maar wil je wel graag een spelletje spelen dan is het spel Kalaha geschikt. Het enige wat je moet doen is een hoop steentjes, schelpjes of iets anders te verzamelen en een plek hebben waar je een aantal kuiltjes kun maken. Aan het strand is dat erg gemakkelijk maar ook op het land moet dat geen enkel probleem zijn. Is je tuin erg steenachtig, of wil je geen gaten in de aarde van de tuin maken, dan neem je 12 kleine en 2 grotere bakjes/potten uit de keuken en speel je het spel daarmee of je tekent op een vel papier een aantal cirkels. Je kunt natuurlijk ook een kant en klare variant kopen (inklapbaar en dus ook handig voor op reis).
Kalaha – Mankala
Waar komt dit spel vandaan? Laten we even beginnen bij het begin. Mankalaspellen behoren tot de oudste spellen ter wereld. De oervariant van Mankala is waarschijnlijk in het oude Egypte ontstaan en heeft zich vandaar uit verspreid over Afrika. Vandaar uit is het spel verder verspreid over de wereld, dit ging niet heel snel overigens wij (de Europeanen) en de Amerikanen kennen het spel pas sinds tweede helft van de 20e eeuw.
Het spel is ooit begonnen op één manier van spelen. Toch kennen we tegenwoordig meerdere varianten. Geen van de varianten is goed of slecht te noemen. Sterker nog overleg even met je speelpartner welke spelregels jullie gaan hanteren en speel daarna vrolijk een andere variant op het spel. Dat houdt het lekker variërend en zorgt voor uren speelplezier. Ideaal tijdens een lange reis, op de camping, thuis of waar dan ook.
Onze spelregels
Voorbereiding van het spel:
Een speelveld van Kalaha bestaat uit 6 x 2 kleine vakjes tegen over elkaar en 2 grotere vakjes aan het uiteinde. Leg in de kleine vakjes de steentjes op de volgende manier: helemaal links is het grote verzamelvlak van de tegenstander het kleine vakje aan jouw kant van het spel voorzie je van 6 steentjes, het vakje ernaast van 5 steentjes, het vakje daarnaast van 4 steentjes, het vakje daarnaast van 3 steentjes, het vakjes daarnaast van 2 steentjes en het laatste kleine vakje met 1 steentje. Jouw eigen verzamelvak blijft dus leeg.
Ook de tegenstander vult zo zijn vakken.
Het spel:
Zodra het spel begint neemt een van de spelers alle stenen uit één kuiltje. Daarna verdeelt hij ze één voor één over de andere kuiltjes, dit wordt zaaien genoemd. Je begint met zaaien naast het vakje waar je de steentjes uitgehaald hebt tot alle steentjes op zijn. Je kunt het spel linksom of rechtsom spelen, wat jij/jullie prettig vinden. Eindig je met zaaien in een leeg vakje dan mag je de steentjes uit dat vakje tezamen met de steentjes uit het vakje aan de andere kant (tegenstander) in je verzamelkuil leggen. Dit principe wordt “eten”genoemd. Bij het zaaien moet je ook een steentje in je verzamelkuil achter laten, is die zet je laatste steen dan krijg je een extra speelbeurt en mag je nog een keer zaaien.
Het doel:
Bij dit spel kan er maar één de winnaar zijn en dat is degene met de meeste steentjes in zijn verzamelbak. Maar voor je begint met tellen moet eerst één van de spelers geen steentjes meer hebben of geen geldige zet meer kunnen doen.
Diverse varianten
Zoals ik al aangaf is het spel Kalaha – Mankala op meerdere manieren te spelen. Dus hierbij dan ook wat variaties op bovengenoemde spelregels.
- Bepaal van te voren hoeveel steentjes je moet binnen halen om de winnaar te zijn.
- Varieer in het begin van het spel met de aantallen steentjes in de vakjes. Leg bijvoorbeeld eens in elk vakje 4 steentjes als startpunt.
- In sommige varianten als Bao wordt begonnen met een vastgestelde stelling en wordt per beurt één steentje in het spel gebracht.
- Met het zaaien kun je de verzamelkuil overslaan.
- Ook zijn er varianten waarin er wel een steen in de eigen verzamelkuil gezaaid wordt, maar waarin de verzamelkuil van de tegenspeler overgeslagen wordt.
- Je kunt afspreken dat het “eten” alleen mag als het aantal steentjes overeenkomt met het aantal steentjes van de tegenpartij.
- Er zijn varianten waarin meervoudig zaaien toegestaan is. Dit wil zeggen dat het zaaien verdergaat met de steentjes uit het laatst bereikte kuiltje. Meervoudig zaaien stopt meestal pas als het laatst bereikte kuiltje leeg is. Sommige spelregels geven de speler een extra beurt als het laatste steentje in zijn verzamelkuil valt.
Lees ook:
- Yahtzee, een gezellig dobbelspel voor het gezin (met spelregels)
- Kaartspel- Klaverjassen, de spelregels
Kalaha is een geweldig spel, met heel eenvoudige spelregels. Er zijn trouwens verschillende spelregels: dus je kan het spel ook eens veranderen.
Er komt heel wat denkwerk aan te pas. je moet echt vooruit kunnen redeneren, en dat maakt het juist zo plezant.
Kinderen kunnen het op hun niveau spelen, en op wat geluk rekenen.
Ik heb het 40 haar geleden eens voor een vriend gemaakt. Nu zie ik dat je het op veel plaatsen kan kopen. De inklapbare versie is inderdaad een handige opbergoptie, en om mee te nemen op reis.
Je kan ook gewoon kuiltjes in het zand maken, en schelpjes of steentjes bij elkaar zoeken, en spelen maar!
ik heb al héél veel jaren een grote variant, ooit zelf gemaakt. Zo’n opvouwbare reisversie is ook een mooi exemplaar ….
Het ziet er leuk uit in de mooie houten versie. Het verzamelen van de steentjes/schelpjes zou een leuke activiteit zijn voor mijn tweeling. Ik denk echter dat de spelregels nog wat te moeilijk zijn voor mijn 6-jarigen.
Nooit van gehoord, het spel op de afbeelding heeft een prachtige houten look. Alleen daarom zou ik het al willen hebben.