De gsm is voor tieners een vanzelfsprekend onderdeel van het leven geworden. Ze gebruiken hun telefoon voor school, vriendschappen, ontspanning én als informatiebron. Maar hoe help je als ouder je kind om daar op een gezonde manier mee om te gaan – zónder elke dag discussies over schermtijd te voeren?
Het antwoord zit in het ontwikkelen van digitale zelfstandigheid: leren omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid in de online wereld.
Wat is digitale zelfstandigheid?
Digitale zelfstandigheid betekent dat je kind zelf leert nadenken over zijn of haar gsm-gebruik. Dat ze weten wanneer het tijd is om de telefoon weg te leggen, dat ze signalen herkennen van te veel prikkels of online druk, en dat ze bewust keuzes maken over wat ze delen of bekijken.
Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Het is vergelijkbaar met leren fietsen: eerst met zijwieltjes, dan met hulp, en uiteindelijk zelfstandig. En ja, daar hoort vallen en opstaan bij.
De rol van ouders: begeleiden in plaats van beheersen
Als ouder kun je veel betekenen door niet te controleren, maar te begeleiden. In plaats van te focussen op limieten en verboden, kun je het gesprek aangaan over gewoontes, keuzes en gevoel.
Vraag bijvoorbeeld eens: “Wat vind jij zelf prettig qua schermtijd?” of “Wanneer merk je dat je onrustig wordt van je telefoon?” Zulke vragen nodigen uit tot reflectie en geven jou als ouder inzicht in het gebruik.
Maak afspraken die passen bij je kind én bij de situatie. Denk aan: ‘geen telefoon tijdens het eten’, ‘een vaste tijd waarop hij of zij offline gaat’ of ‘meldingen uit tijdens het leren’.
Tieners willen vaak meer dan je denkt
Veel ouders denken dat pubers vooral verslaafd zijn aan hun scherm, maar onderschat niet hoe bewust ze ermee bezig kunnen zijn. Ze merken heus dat ze afgeleid zijn, dat hun slaap minder is of dat ze zich rot voelen na een avond scrollen.
Het helpt als jij benoemt wat je ziet, zonder oordeel. Bijvoorbeeld: “Ik merk dat je best moe bent na een avond op je telefoon. Herken je dat?” Dat opent het gesprek – zonder dat je iets oplegt.
Digitale balans kun je leren
Net als met voeding of bewegen draait het bij gsm-gebruik om balans. Alles verbieden werkt vaak averechts, maar volledige vrijheid is ook niet altijd helpend. De kunst is om die tussenweg te vinden. En die ziet er bij elk kind weer anders uit.
Laat je kind meedenken, meepraten en meebeslissen. Geef ruimte om te oefenen én grenzen aan te geven. Zo groeit er stap voor stap een tiener die niet alleen weet hoe je een app installeert, maar ook hoe je je eigen digitale rust bewaakt.
Lees ook:
Hoe leer jij je kind omgaan met de gsm? En wat werkt in jouw gezin wél of juist helemaal niet?
#nospon
